کتابخانه عمومی مرحوم صفرعلی نقی زاده
از بعثت او جهان جوان شد ...
قرار بود چهل روز در حرا باشد
و از تمامی خلق خدا جدا باشد
قرار بود كه او باشد و خدا باشد
خدا معلم و شاگرد، مصطفی باشد
كسی اجازه ندارد به این حریم آید
به غیر یك نفر آن هم كه مرتضی باشد
خدا به غیر نبی معتكف نمی خواهد
مقام هر كسی این نیست با خدا باشد
همان كه كل بشر ریزه خوار خادم اوست
همان كه خاك درش مُهر انبیا باشد
همان كه فاطمه اش افتخار قرآن است
كسی ندیده، چنین دختری كجا باشد
تمام حاجت این عبد رو سیاه این است
چنین شبی حرم مشهد الرضا باشد
برات نوكریش را ابالحسن بدهد
كبوترانه شب جمعه كربلا باشد
بیا و عیدی من را بده به چشم ترم
بگیر دست مرا و به كربلا ببرم
از بعثت او جهان جوان شد / گیتى چو بهشت جاودان شد
این عید به اهل دین مبارک / بر جمله مسلمین مبارک .
شهادت مظلومانه ی حضرت موسی بن جعفر (ع) تسلیت...
آن کـِه عالم همه در دست توانايش بود
مرکز دايره غم دل دانايش بود
هفتمين حجت معصوم ز ظلم هارون
چارده سال به زندان ستم جايش بود
دل “موساي کَـليم” از غم اين موسي سوخت
که به زندان بلا طور تجلايش بود…
شهادت امام موسی کاظم علیه السلام تسلیت باد
معلم سردار شهید تقی بهمنی (شهدای روستای دستجرد)
بسم رب الشهداء و الصدیقین
باتوجه به فرارسیدن سالروز شهادت شهید تقی بهمنی و روز معلم این هفته با معرفی کتاب
آیینه تر از آب " شهید گرانقدر تقی بهمنی در خدمت شما دوستان هستم ، ان شاءالله مورد قبول
شهدا و شما خوانندگان واقع شود .
عنوان کتاب : آیینه تر از آب
مولف : محسن صیفی کار
ناشر : عابد
نوبت و تاریخ چاپ : اول – زمستان 1383
مثل مقدمه...
بیست و پنج سال داشت که قله های مردانگی را تسخیر گام هایش کرد از روزی که از دست رنجش ، میهمان
سفره های خالی خلق خدا بود تا وقتی که معلم شد و بعد سردار گمنام ، هیچ فرقی نکرد .
بی ادعایی و کم حرفی اش آسمان آبی را می مانست ، به مردم عشق می ورزید و وقتی شیپور غیرت
نواختند، رفت تا در آن روزهای آفتابی نفس گیر مرد بماند ، برای همیشه ی ما .
و امروز... آقا تقی ، آقا تر از آن است که وصفش در این شماره ها بگنجد . « خدا کند نگاهمان کن »
برادر شهید...
قبل از سپاهی شدن معلم بود . حالا هم معلم بود ولی در سپاه و جبهه .
به دانش آموزان می گفت :
« امروز روز دفاع از عقیده و ایمان است . اگر به جهاد نرویم کلاس و درسی باقی نخواهد ماند»
مادر شهید :
معلم بچه ها که نه ، معلم همه اهالی بود .
از هیچ خدمتی دریغ نمی کرد . از حقوق خودش خرج می کرد جنگ که شروع شد
رفت و دیگر بر نگشت .
مردم شهید پرور ! فردا بعدازظهر پیکر مطهر شهید بهمنی از مقابل بیمارستان ....
روستا غرق ماتم شد . همه رفتند شهر . احساساتی نشان دادند که همه حیران شدند .
بنا به درخواست اهالی ، اسم روستا از منور تپه به شهید بهمنی تغییر یافت .
آقا معلم دوباره برگشته بود !
داستانک/ کفش هاي قشنگ
يکي بود/ پسرک جلوي خانمي را ميگيرد و با التماس ميگويد: «خانم، تو رو خدا يه شاخه گل بخريد.»
زن در حالي که گل را از دست پسرک ميگرفت، نگاه پسرک را روي کفشهايش حس کرد.
پسرک گفت: «چه کفشهاي قشنگي داريد!»
زن لبخندي زد و گفت: «برادرم برام خريده، دوست داشتي جاي من بودي؟»
پسرک بيهيچ درنگي محکم گفت: «نه، ولي دوست داشتم جاي برادرت بودم، تا من هم براي خواهرم کفش ميخريدم.»
اعتکاف لحظه های ناب با خدا بودن...
حقیقت و مفهوم اعتکاف
اعتکاف از ماده «عکف» در لغت به معنای اقبال و روی آوردن به چیزی و ملازمت آن بر سبیل تعظیم است .
اعتکاف در شرع، به معنای التزام به توقف و درنگ در مسجد به قصد قربت است.
در یک تعریف جامع اعتکاف عبارتست از: «اقامت کردن برای حداقل سه روز در مسجد به قصد عبادت با مراعات شرایط لازم .»
ارکان عبادت، یعنی اجزایی که اگر به طور عمد یا به طور سهو ترک شوند، عبادت باطل می شود. اعتکاف نیز ارکانی دارد که عبارت اند از : 1. نیت، 2. توقف در مسجد جامع شهر یا مساجد چهارگانه معروف، 3. کمتر از سه روز نبودن اعتکاف، 4. روزه دار بودن معتکف در ایام اعتکاف.
فلسفه و آثار اعتکاف
انسان در گریز از هوای نفس و فرار از اشتغالات زندگی، در طریقت انس با معبود همواره نیازمند خلوتی است تا در انزوای وجود خویش در آثار صنع پروردگارش با دیدة عبرت بیندیشد و با سوز دل و اشک دیده، باطن خود را از زنگار گناهان بشوید و خانه دل را مصفای حضور خالق هستی بخش سازد، و اعتکاف زمینه چنین خلوتی را فراهم میکند و فرصت و مجالی میدهد برای پرداختن به امور نفس خویش و جلوه گری نور محبت خدا در اعماق سرای وجود انسان، تا انسان بدون دلواپسی از کارهای انجام نشده و وابستگیهای روزمره، خود را در سرای معبود خویش نظاره گر باشد.
حضرت صادق علیه السلام فرمود: «فِي التَّوْرَاةِ مَكْتُوبٌ يَا ابْنَ آدَمَ تَفَرَّغْ لِعِبَادَتِي أَمْلَأْ قَلْبَكَ غِنًى وَ لَا أَكِلْكَ إِلَى طَلَبِكَ وَ عَلَيَّ أَنْ أَسُدَّ فَاقَتَك؛در تورات نوشته شده است: ای فرزند آدم! برای انجام عبادت من فراغتی به وجود بیاور تا من دل تو را از بی نیازی سرشار سازم و بدون اینکه تو طلب کنی، حاجتت را برآورده کنم و من خود را ملتزم می دانم که حوائج تو را برطرف نمایم.»
ولادت امام علی (ع) و معرفی کتاب...
«امیرالمومنین علیابنابیطالب علیهالسلام»
«اگر همه درختان قلم شوند، همه دریاها مرکّّب، همه ملائک حسابگر و همه آدمیان نویسنده شوند، هرگز نخواهندتوانست فضائل علی بن ابیطالب علیه السلام را شمارش کنند.» سخن، با این روایت ناب نبوی آغاز میشود. نویسنده که از عالمان دین است، این حدیث شریف را بر دیدگان خود قرار میدهد و در پی بیان قطرهای از دریای فضائل حضرت امیرالمؤمنین علیهاسلام بر میآید. وی با تسلّط کاملی که بر آیات و روایات این موضوع داشته و با اشرافی که بر منابع تاریخی و حدیثی شیعه و اهل سنت دارد، علاوه بر بیان روایات ناب درباره القاب و مناقب حضرت، فضائل ایشان حتی از زبان مخالفان و معاندان را نیز تبیین کرده و به بحثهای عمیق روائی و اعتقادی در این موضوع میپردازد تا در نهایت مجموعه کم نظیر و ماندگاری در این موضوع برجای گذارد. کتاب «امیرالمومنین علیابنابیطالب علیهالسلام» اثر احمد رحمانی همدانی است که نشر منیر آن را در 1040 صفحه منتشر نموده است.
«امام علی (ع) در قرآن»
کتاب «امام علی (ع) در قرآن» اثر علامه سیدمرتضی عسگری که موسسه علامه عسگری آن را چاپ نموده است. علامه سیدمرتضی عسگری را میتوان از معدود افرادی دانست که هم در زمینه پژوهش و هم فعالیتهای اجتماعی و سیاسی موفقیتهای بسیاری را کسب کرده است که از جمله موفقیتهای ایشان تاسیس حزب الدعوه عراق را میتوان نام برد. کتاب حاضر در پاسخ به شبهات یکی از علمای بزرگ وهابی است. او که در کتاب خود مساله امامت ائمه علیهمالسلام را مورد تشکیک قرار داده است این سوال را مطرح میکند که اگر امامت تا این اندازه در اسلام مهم است به چه دلیل در قرآن به نام اهل بیت تصریح نشده است. علامه عسگری در این کتاب به این شبهه اساسی با استفاده از آیات قرآن و احادیث مورد قبول اهل سنت پاسخی مستدل داده است و اثبات کرده که اصل امامت در آیات متعدد قرآن ذکر شده است و دلیل عدم تصریح به نام اهل بیت علیهمالسلام در قرآن را بیان میکند.
اثبات ولادت حضرت مهدی (عج)
(بسم الله الرحمن الرحیم)
ولادت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ، هر چند به دلایلی مخفیانه صورت گرفت و باعث شد تا عده ای آن را انکار کنند؛ اما شیعه برای اثبات ولادت آن حضرت، ادله فراوانی اقامه کرده است.
الف. نوید امام عسکری(علیه السلام) به ولادت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
در روایتی آمده است: امام حسن عسکری(علیه السلام) گاهی، نوید مولودش را به یاران خاص می داد: «… سیرزقنی الله ولداً بمنه و لطفه»؛۱ «به زودی خداوند به مَنّ و کرمش، به من فرزندی ارزانی خواهد داشت».
و نیز: در نویدی به همسر بزرگوار خود حضرت نرجس(علیها السلام) چنین فرمود: «سَتَحْمِلِینَ وَلَداً وَ اسْمُهُ مُحَمَّدٌ وَ هُوَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْدِی»؛۲«در آیندهای نزدیک دارای فرزندی خواهی شد. نامش محمد است. او قائم از بعد من است».
ب. خبر دادن امام عسکری(علیه السلام) از ولادت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
امام حسن عسکری(علیه السلام) پدر بزرگوار حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در روایات فراوانی، برای یاران ویژه، به ولادت فرزند خود تصریح کرده است.
احمد بن اسحاق میگوید: از امام عسکری(علیه السلام) شنیدم که می فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یخْرِجْنِی مِنَ الدُّنْیا حَتَّی أَرَانِی الْخَلَفَ مِنْ بَعْدِی أَشْبَهَ النَّاسِ بِرَسُولِ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله وسلم) خَلْقاً وَ خُلْقاً یحْفَظُهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِی غَیبَتِهِ ثُمَّ یظْهِرُهُ فَیمْلا الارْضَ عَدْلاً وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً »؛۳ «سپاس از آن خدایی است که مرا از دنیا نبرد تا آنکه جانشین مرا به من نشان داد. او از نظر آفرینش و اخلاق شبیهترین مردم به رسول خدا است. خدای تعالی او را در غیبتش حفظ فرماید؛ سپس او را آشکار کند. او زمین را از عدل و داد آکنده سازد؛ همچنان که مملو از جور و ستم شده باشد».
ابوهاشم جعفری می گوید: به امام عسکری(علیه السلام) عرض کردم: بزرگواری تان مانع از آن
می شود تا از شما پرسش کنم؛ اجازه بفرمایید از شما چیزی بپرسم. آن حضرت فرمود: هر آنچه میخواهی بپرس. عرض کردم:ای آقای من! آیا برای شما فرزندی هست؟ فرمود: آری. پس گفتم اگر برای شما حادثه ای پیش آید، کجا به-دنبال او باشیم؟ فرمود: «بِالْمَدِینَةِ» (در مدینه).
ابراهیم بن ادریس می گوید: امام عسکری(علیه السلام) گوسفندی به من داد و فرمود: «عُقَّهُ عَنِ ابْنِی فُلانٍ وَ کُلْ وَ أَطْعِمْ أَهْلَکَ»؛ «این را برای فرزندم فلان عقیقه کن و خود و نزدیکانت از آن بخورید». سپس دو گوسفند داد و فرمود: «عُقَّ هَذَینِ الْکَبْشَینِ عَنْ مَوْلاکَ وَ کُلْ هَنَّأَکَ اللَّهُ وَ أَطْعِمْ إِخْوَانَکَ»؛۴ «این دو گوسفند را از مولای خود عقیقه کن ؛ و بخور ـ که خداوند بر تو گوارا نمایدـ و به برادران دینی خود نیز از آن بده».
ج. خبر حکیمه (عمه امام عسکری(علیه السلام)) از ولادت آن حضرت
حکیمه دختر امام جواد(علیه السلام) و عمه امام حسن عسکری(علیه السلام)، از زنان والا مقام نزد امامان(علیهم السلام) بوده است. وی به دستور مستقیم امام عسکری(علیه السلام)، در شب ولادت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) حضور داشت و بخش فراوانی از روایات ولادت آن حضرت، از سوی این بانوی بزرگوار نقل شده است.
ایشان تنها کسی بود که در جریان تمام رخدادهای شب ولادت آن حجّت الهی قرار داشت و روایت تولد حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از طریق وی نقل شده است.
د. خبر نسیم و ماریه (خادمان بیت امامت)
ایشان دو تن از خدمتگزاران بیت شریف امامت بودهاند و از روایات استفاده میشود که آنان در شب ولادت در خانه امام عسکری(علیه السلام) حضور داشتهاند. شیخ طوسی و شیخ صدوق با ذکر سند مینویسند:
نسیم و ماریه گویند: «أَنَّهُ لَمَّا سَقَطَ صَاحِبُ الزَّمَانِ(علیه السلام) مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ سَقَطَ جَاثِیاً عَلَی رُکْبَتَیهِ رَافِعاً سَبَّابَتَیهِ إِلَی السَّمَاءِ ثُمَّ عَطَسَ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ زَعَمَتِ الظَّلَمَةُ أَنَّ حُجَّةَ اللَّهِ دَاحِضَةٌ وَ لَوْ أُذِنَ لَنَا فِی الْکَلَامِ لَزَالَ الشَّکُّ»؛۵ «چون صاحب الزّمان از رحم مادر به دنیا آمد، دو زانو بر زمین نهاد و دو انگشت سبابه را به جانب آسمان بلند کرد. آن گاه عطسه کرد وفرمود: «اَلْحَمْدُللهِ رَبِّ العالَمینَ وَ صَلَی اللَّهُ عَلی مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ». ستمکاران پنداشتهاند که-حجّت خدا از میان رفته است، اگربرای ما اذن در کلام بود، شک زایل میگردید».
همچنین نسیم خادم می گوید: پس از ده شب از ولادت صاحب الزمان(علیه السلام) بر ایشان وارد شدم؛ پس عطسه کردم. آن حضرت فرمود: «یرْحَمُکِ اللَّهُ»؛ از این فرمایش شادمان شدم. آن گاه ایشان فرمود: «أَلا أُبَشِّرُکِ فِی الْعُطَاسِ هُوَ أَمَانٌ مِنَ الْمَوْتِ ثَلاثَةَ أَیامٍ»؛۶ «آیا تو را در باره عطسه کردن نوید ندهم؟ آن تا سه روز امان از مردن است».
هـ . گزارش عده فراوانی از بزرگان شیعه
موارد فراوانی از سخنان شیعیان و اصحاب ائمه(علیهم السلام) در دست است که در آن، خبر از دیدن آن حضرت پس از ولادت به چشم می خورد.
«اَبُوالادْیان» یکی از خدمتکاران بیت شریف امام حسن عسکری(علیه السلام) بود که علاوه بر حضور در بیت آن بزرگوار، متصدی امور نامههای آن حضرت و بردن آنها به شهرهای مختلف بود. او یکی از کسانی است که روایت شهادت امام عسکری(علیه السلام) و نماز خواندن حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر آن حضرت را ذکر کرده است.
و . گزارش برخی از دانشمندان اهل سنّت از ولادت آن حضرت
اغلب اهل سنّت ـ آن گونه که شیعه باور دارند ـ اعتقادی به تولد مهدی موعود ندارند؛ اما دانشمندانی چند از ایشان علاوه بر تصریح و یا اشاره به ولادت آن حضرت در سال ۲۵۵هـ او را همان موعود مورد اشاره در کلام پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) دانسته اند.
افرادی که در نوشته های خود به ولادت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اشاره کرده اند، دو دسته هستند:
یک. کسانی که ولادت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را گزارش کرده؛ ولی نسبت به موعود بودن او ساکت مانده اند.
۱ـ۱٫ ابن اثیر (م ۶۳۰ هـ) ، در کتاب الکامل فی التاریخ درباره حوادث سال ۲۶۰ چنین مینویسد: «در این سال، ابومحمد علوی عسکری وفات کرد. او یکی از دوازده امام مذهب امامیه و پدر محمّد است که معتقدند او منتظر میباشد».
۱-۲٫ ابن خلکان (م۶۸۱هـ ) در کتاب وفیات الاعیان میگوید: «ابوالقاسم محمد بن حسن عسکری، فرزند علی الهادی، فرزند محمد الجواد که پیشینیان او ذکر شد. بر اساس اعتقاد امامیه، دوازدهمین از دوازده امام و معروف به «الحجة» است… ولادتش در روز جمعه نیمه شعبان سال ۲۵۵هـ بود».
۱ـ۳٫ ذهبی (م۷۴۸ هـ ) در کتاب العبر گوید: « در آن سال(یعنی ۲۵۶ هـ) محمّد فرزند حسن، فرزند علی الهادی، فرزند محمد الجواد، فرزند علی الرضا، فرزند موسی الکاظم، فرزند جعفر الصادق علوی حسینی، ابوالقاسم به دنیا آمد که رافضیها او را «الخلف الحجة» و «مهدی منتظر» و «صاحب الزمان» لقب داده اند و او آخرین از دوازده امام است».
دو. کسانی که علاوه بر گزارش ولادت آن حضرت، تصریح به موعود بودن آن حضرت
نموده اند (البته این دسته در نهایت اقلیت هستند):
۲ـ۱٫ کمال الدین محمد بن طلحة شافعی (م۶۵۲هـ) در کتاب مطالب السئول گوید: «ابوالقاسم محمد بن حسن خالص، پسر علی متوکل، پسر قانع، پسر علی الرضا، پسر موسی الکاظم، پسر جعفر الصادق، پسر محمد الباقر، پسر علی زین العابدین، پسر حسین الزکی، پسر علی المرتضی امیرالمؤمنین، پسر ابوطالب، مهدی، حجّت، خلف، صالح، المنتظر(علیهم السلام) و رحمت و برکات خداوند بر او باد».
۲ـ۲٫ نور الدین علی بن محمد بن صباغ مالکی(م۸۵۵ هـ ) فصل دوازدهم از کتاب الفصول المهمّة را با این عنوان آورده است: «در شرح حال ابوالقاسم حجت، خلف صالح، پسر ابومحمد حسن خالص، او امام دوازدهم است»
در این فصل به گفته گنجی شافعی چنین احتجاج میکند: «از جمله چیزهایی که دلالت می کند مهدی از هنگام غیبتش تاکنون زنده و باقی است، کتاب و سنّت است. در بقای او هیچ مانعی نیست؛ همانند باقی ماندن عیسی بن مریم و خضر و الیاس از اولیای خدا و دجال کور و ابلیس ملعون از دشمنان خدا».
سپس دلایل خود را از کتاب و سنّت بیان میکند و تاریخ ولادت، دلایل امامت، گوشه هایی از اخبار زندگانی، غیبت، مدت دولت کریمه، کنیه، خاندان و مطالب دیگری از حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به تفصیل ذکر میکند.
مطالعه کتاب از منظر مقام معظم رهبری(حفظه)
یکی از شاخصههای ارزیابی رشد، توسعه و پیشرفت فرهنگی هر کشوری در عصر حاضر میزان مطالعه و کتاب خوانی مردم آن مرز و بوم است، سرانه مطالعه امروزه به عنوان یکی از شاخصهای توسعهیافتگی مطرح است و هر ملتی که سرانه مطالعه بیشتری داشته باشد از رشد بیشتری هم برخوردار است.
متأسفانه آمار و ارقام ارائه شده در مورد سرانه مطالعه ایرانیان با وجود اینکه جای بحث فراوان دارد، راضیکننده نیست، رهبر معظم انقلاب نیز بارها از این وضعیت گله و اظهار ناخشنودی داشتهاند، ایشان از مسئولان و ارگانهای مختلف خواستهاند که با برنامهریزیهای شایسته، موانع و مشکلات ترویج و گسترش فرهنگ مطالعه را حل و برطرف کنند تا توجه به کتاب و کتاب خوانی با وارد شدن به زندگی مردم به یک سیره و سنت رایج عمومی، همگانی و فراگیر تبدیل شود.
رهبر انقلاب بارها در سخنان خود به شیوه کتابخوانی و علاقهمندیشان به کتاب سخنانی را مطرح کردهاند، از مطالعه کتاب پیش از خواب که به عادت هر شبشان تبدیل شده است، تا مطالعه کتاب در اتوبوس در سالها پیش از انقلاب، در فاصله تهران تا مشهد از جمله خاطراتی است که ایشان درباره کتاب یاد کردهاند.مطالعه ایشان انفعالی نیست، ابتدا هر کتاب را ارزیابی میکنند، نیت و انگیزه نویسنده از نگارش کتاب، ترجمه، قلم و نثر کتاب و حتی ظاهر کتاب را نیز بررسی میکنند، میتوان گفت رهبر انقلاب با کتاب زندگی میکنند.
عادات کتابخوانی رهبر انقلاب در کنار تأکیدات و اشارات ایشان به کتاب و کتابخوانی نشان میدهد، در هیچ کجای دنیا هیچ رهبر سیاسی تا این اندازه فرزانه و اهل کتاب نبوده است، به جرئت میتوان گفتفمطالعات رهبر انقلاب به اندازهای است که در هر رشته تخصصی اگر عالمان به محضر ایشان برسند، غریب نبوده و معظمله درباره موضوع تخصصی آنها سخنانی را مطرح خواهند کرد که موجب وجد و شگفتی میشود، این شگفتی به طور عینی پس از بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب بیست و ششم در میان ناشرانی که با ایشان در غرفههایشان دیدار داشتند، مشهود بود. چرا که ناشران پس از معرفی آثارشان بازخورد مثبتی از رهبر انقلاب دریافت کرده که حکایت از اطلاعات ایشان درباره کتاب، نویسنده و یا موضوع کتاب داشت.
رهبر معظم انقلاب غیر از فقه و اصول و معارف اسلامی که در سنت تحصیلی ایشان، رسمی و درسی بوده و جزء مطالعات تحقیقی و پژوهشی ایشان به حساب میآید، از ابتدای زندگی میدان وسیعی را برای مطالعه پیش چشم داشتهاند، همین قلمروهای مطالعاتی هم پیکره اصلی کتابخانه شخصی ایشان را شکل میدهند.از خصوصیات ایشان در کتابخوانی، مداومت است. گذشته از مطالعات کاری در مورد موضوعات اساسی کشور، ایشان نوعاً شبها پیش از خواب مطالعه میکنند؛ یک مطالعه سبک. این غیر از مطالعه سنگینی است که برای درس خارج فقه یا ایراد یک سخنرانی میکنند. مطالعه آخر شب برای ایشان در واقع برای رفع خستگی و بهعنوان تفریح ذهنی مطرح است. البته مطالعه سبک ایشان جزو مطالعات سنگین ماهاست!»